Vrije Wil

Vraag 1

Hebben wij een vrije wil ?

Vraag 2

Wat is de definitie van de vrije wil ?

Vraag 3

Geef een voorbeeld van onze vrije wil. Geef ook een voorbeeld waarbij van een vrije wil geen sprake is.

Vraag 4

Bent U het eens met de zin: De vrije wil is een illusie ?

Vraag 5

Wat zijn de grootste moeilijkheden bij een discussie over vrije wil ?.

Vraag 6

Wat zijn de belangrijkste redenen die men aangeeft dat de mens geen vrije wil heeft.


Achtergrond.

Het begrip "Vrije wil" staat al jaren lang ter discussie. De discussie komt van uit twee richtingen, van uit de filosofie en van uit de wetenschap. Hier probeer ik om tot een standpunt te komen.


Antwoord vraag 1

Je kunt deze vraag niet beantwoorden als je niet eerst weet wat vrije wil is. Zie vraag 2. Volgens mij is het antwoord Ja.
Een vrije wil staat garant voor je verantwoordelijkheid. Dat wil niet zeggen dat je vrije wil altijd dezelfde is. Je kunt iemands vrije wil, zijn vermogen om te beslissen, beinvloeden.

Antwoord vraag 2

De vrije wil is een onderdeel van de aktiviteiten van je hersenen. Deze aktiviteiten omvatten het verwerken van informatie verkregen via onze zintuigen. De vrije wil heeft een sterke link met het bewustzijn.
De defitie van vrije wil is het vermogen van de mens om zelf, zelfstandig, keuzes te maken en te beslissen, uitgaande van informatie in onze hersenen.

Antwoord vraag 3

  1. Het beste voorbeeld waaruit blijkt dat de mens een vrije wil heeft is de volgende:
    Je hebt een zak met ballen die allemaal gelijk zijn. De bedoeling is dat je de ballen niet kunt zien en dat je met je hand in de zak gaat en voelt. Vraag: Pak er een uit.
    Als je dit experiment veel vuldig doet zul je zien dat iedere bal ongeveer even veel keer gekozen wordt.
  2. Vraag: Kies een getal tussen 1 en 10
    Als je deze test vaak doet kun je uitvinden of alle getallen even vaak gekozen worden.
  3. Je gaat uit van 10 boeken, waarvan je niet weet wie de schrijver is: Vraag: Lees ze allemaal en leg ze op volgorde van welke je zelf de beste vindt.
  4. Vraag aan de klas: Wie heeft er een vraag, het maakt niets uit over welk onderwerp.
    En als er een vraag is dan vervolgens: Wie denkt dat hij het antwoord weet ? Het maakt niets uit of het fout is.
    De bedoeling is hier om de vrije wil te stimuleren.
Drie voorbeelden waarbij er geen of minder sprake is van vrije wil.
  1. Hoeveel is 2+2 ?
  2. Welk getal komt er na: 1,2,3,5,7,11,13 ?
    Er is maar een juist antwoord en dat is 17, want 17 is een priem getal. Ook hier heb je geen keus.
  3. Vraag aan de klas: Wie heeft er een goede vraag
    En als er een vraag is dan vervolgens: Wie weet het juiste antwoord ?
    De kans is groot dat dit vragen uurtje maar kort duurt.
Bij een wiskundige vraag is er helemaal geen sprake van vrije wil want het antwoord is eenduidig; er is geen keuze mogelijkheid.

Antwoord vraag 4

Er zij twee problemen met deze vraag
  1. dat hij niet logisch in elkaar zit. In feite zeg je dat "iets" wat waar is, niet waar is.
  2. wat dat "iets" is is niet duidelijk.
De volgende zin klopt wel:
Albert Einsten, Isaac Newton en Pierre Simon Laplace waren heel knappe mensen. Het idee dat "jij" denkt dat "jij" net zo knap bent is een illusie. Met andere woorden, is niet waar. (Met "jij" bedoelend een specifiek persoon)
De reden dat deze zin klopt is omdat men eerst uitgaat van een definitie (die waar is) en daarna aangeeft dat die in bepaalde gevallen niet geldt. Bij de zin: "Onze vrije wil is een illusie" heb je deze onderverdeling niet.
Nog een zin:
Oranje tomaten zijn een illusie.
Deze zin is helemaal duidelijk maar wel fout. Zowel tomaten bestaan en hun normale kleur is rood, maar er bestaan ook oranje tomaten. Dwz oranje tomaten zijn helemaal geen illusie.

Antwoord vraag 5

Het belangrijkste probleem dat de meeste discussie over vrije wil zo moeilijk zijn is
  1. omdat men niet uitgaat van een duidelijke definitie van vrije wil.
  2. Daarnaast haalt men er begrippen bij die zelf niet duidelijk zijn, zoals bijv Determinisme (Zie antwoord vraag 6)
  3. en men haalt er een dingen bij die niets met het menselijk gedrag, specifiek je vrije wil, te maken hebben, zoals bijvoorbeeld de Quantum Mechanica.
  4. Als je er van uitgaat dat we geen vrije wil hebben dan maak je iedere discussie extra moeilijk, want hoe kun je dan een vrije wil defineren ? (Dat kan dan niet want die heb je niet)

Antwoord vraag 6

De belangrijkste reden die men aanhaalt dat de mens geen vrije wil heeft is het begrip determinisme, die zegt dat alles wetmatig is. Een van deze wetmatigheden zijn de wetten van Newton. Uitgaande van het idee dat alles wetmatig is, is er geen plaats voor een vrije wil. Een tweede vorm van wetmatigheid is het begrip actie is reactie. Het gevolg is dat alles in het heden ligt vast via het verleden via een string van gebeurtenissen. Ook hier geen plaats voor vrije wil.

De mens heeft de mogelijkheid wat hij ziet te beschrijven in vorm van tekst. Dit kan zijn de dingen die statisch en onveranderlijk zijn, maar veel belangrijker zijn beschrijvingen van de veranderingen, van de processen die zich in de natuur om ons heen en in de wereld afspelen. Het zijn deze beschrijvingen (van vooral stabiele processen) in wiskundige vorm die we wetten noemen. Het zal meteen duidelijk zijn dat we lang niet alles in wiskundige wetten kunnen beschrijven. Zo kunnen we wel de banen van de planeten beschrijven door bijvoorbeeld de wetten van Newton maar niet de beginvoorwaarden, dat wil zeggen de posities op een bepaalt moment.
Het zelfde geldt eigenlijk voor de gehele mens. Je kunt de mens beschrijven dmv tekst (vaak beter is door hem te tekenen) maar niet dmv van wiskundige vergelijkingen ie wetten. Dit geldt ook voor onze hersenen, ons bewustzijn, ons verstand en onze vrije wil. Al deze zaken hebben niks met de wiskunde te maken en de wiskunde zegt er ook niets over. Het enige dat er wetmatig is, is het feit dat iedereen hersenen, bewustzijn, verstand en een vrije wil heeft. Maar dat is dan ook het enige.


Literatuur en commentaar

  1. "Vrije wil" in Wikipedia nl
    Dit artikel zou geschreven moeten zijn voor een amateur en begint met de volgende tekst
    (1)De discussie over de vrije wil handelt over de vraag of, en in hoeverre, rationeel handelende personen controle uitoefenen over hun daden en beslissingen. (2) Om antwoord te kunnen geven op deze vraag is het doorgronden van de relatie tussen vrijheid en oorzakelijkheid vereist alsook het kunnen bepalen of de natuurwetten oorzakelijk deterministisch zijn.
    Als ik deze zinnen leven dan komen er diverse vragen bij mij op:
    1. Waarom begint men met deze moeilijke zinnen om het begrip vrije wil uit te leggen ?
    2. Waarom gebruikt men geen simpele woorden ? Is het zo moeilijk om "vrije wil" uit te leggen ? (Ik verwacht door de vele schrijvers: Ja.)
    3. Waarom gebruikt men zulke woorden als "rationeel handelende personen", "controle", "vrijheid", "natuurwetten" en "deterministisch". Elk van deze worden vereist een verklaring.
    4. Waarom begint men niet met de huidige definitie van "vrije wil" ? Blijkbaar is er geen.
    5. De Natuurwetten hebben niks met onze vrije wil te maken. Het zelfde met het begrip deterministisch. Zie ook vraag 6.

    Een stukje hieronder staat:

    Volgens McKenna (2004), nog deterministisch nog het tegenovergestelde, niet-deterministisch, zijn standpunten in de discussie over vrije wil.
    En lees: "Compatibilism" in Stanford Encyclopedia of Philosophy
    In dat artikel staat:
    Compatibiliteit offert een oplossing van het vrije wil probleem. Dit filosofiese betwisted probleem houdt zich bezig met de incompabliteit tussen vrije wil en determiministisch. Compabiliteit is de thesis that de vrije wil is verenigbaar met determinisme.

    Waarom een nieuw concept introduceren als beide eerdere concepten niet duidelijk zijn ?

    Meer over dit onderwerp ga naar : Determinisme en Deterministic

  2. Neurowetenschappers tegenover juristen
    In het artikel: NRC 2007.12.29 - Neurowetenschappers tegenover juristen? staat:
    (1) De laatste tijd wordt de suggestie gewekt dat toenemende kennis over het functioneren van de hersenen, waaronder de invloed van genen, problemen zou veroorzaken voor het strafrecht. (2a) Wanneer natuurwetenschappelijk aantoonbaar zou zijn hoe bepaald gedrag noodzakelijkerwijs voortvloeit uit de fysieke aanleg van de dader, (2b) zou de veronderstelling van de vrije wil onhoudbaar zijn. (3) Daarmee zou ook de verwijtbaarheid van de dader en daarmee de rechtvaardiging van straf zijn weerlegd. enz . (4) Zelfs wanneer men zou uitgaan van een volstrekt determinisme, behoudt het strafrecht zijn functie en rechtvaardiging. enz. (5) De vraag naar de vrije wil is dus juridisch irrelevant.
    Zin 1 is in principe mogelijk. Genen kunnen verband hebben met ons gedrag.
    Zin 2a klopt ook, maar het gevolg zoals staat in zin 2b is veel te sterk. Er zou bijvoorbeeld kunnen staan: dan zou dit ook gevolgen kunnen hebben voor je vrije wil. Helaas staat er geen definitie van vrije wil. (Zin 2b gaat er van uit dat de mens inprincipe wel een vrije wil heeft ) Zin 3 is alleen van belang als je uitgaat dat de mens geen vrije wil uberhaupt heeft, dan kun je ook zeggen dat iemand niet verantwoordelijk is voor zijn daden. Zin 4 je hoeft het determinisme er niet bij te halen. Zin 5 is geheel irrelevant. Waar het omgaat is of je gedrag, bepaalt via je genen, juridische consequenties heeft. Om die vraag te beantwoorden hoef je er je vrije wil niet bij te halen.

  3. Wilt u dit lezen? en Vrije wil zonder ziel
    In het artikel: 2008.07.05 - Wilt u dit lezen? in NRC van 5-6 July Door Niki Korteweg. Zij schrijft:
    Er bestaat een manier om uit te zoeken hoe bewust uw beslissingen eigenlijk zijn. Dat gaat als volgt. Er zijn twee knopjes, onder elke wijsvinger een. U mag zelf kiezen op welke u wilt drukken en ook wanneer u dat wilt doen. enz.
    Zo luidde de opdracht die John-Dylan Haynes en zijn medewerkers van het Bernstein Center for Computational Neuroscience in Berlijn hun proefpersonen in de fMRI-hersenscanner gaven. enz.
    Zeven seconden voordat de beslissing bewust genomen was, zagen de onderzoekers al hersenactiviteit die voorspelde welke knop het zou gaan worden, schreven ze in mei in Nature Neuroscience.
    Het probleem is dat deze test niets te maken heeft of de mens nu wel of niet een vrije wil heeft. ZO een test zegt alleen iets over je reactie vermogen.

    Even verder staat er:

    (1) Ze (Susan Blackmore) besloot twintig jaar geleden zonder vrije wil te leven. (2) In het dagelijks leven bedoelen mensen met vrije wil: (2a) dat ik bewust besluit iets te doen, (2b) niet omdat mijn brein mij dat vertelt, (2c) of de wereld, (2d) maar dat ikzelf echt besluit om iets te doen, (2e) zonder enige andere reden . <3> En dat is een illusie.
    Zin 1: Als "Vrije wil" een illusie is, hoe kan je dan zonder vrije wil gaan leven ? De delen 2a en 2d beschrijven het zelfde, namelijk dat ik zelf iets besluit en dat besluiten doe je met je hersenen (deel 2b). Maar wat is nu de illusie. Wat is nu niet waar en wat wel.
    Daarna staat er verderop:
    (1) Alles wat er gebeurt, gebeurt door eerdere omstandigheden, en willekeurige processen. (2) Niet door de effecten van bewustzijn. (3) Het voelt weliswaar als een vrije beslissing, (3a) maar besluiten worden genomen doordat een heleboel factoren daaraan vooraf gingen.(4) Ze noemt opvoeding, omgeving, enz.
    Bij zin 1 moet je toevoegen: en de mens speelt hier een aktieve rol bij. Zin 2 zegt eigenlijk niets. Het gaat niet over ons bewust zijn. Bij zin 3 moet je het woordje "gedeeltelijk"aan toevoegen. Zin 3a zou moeten luiden: "besluiten worden gedeeltelijk beinvloed door factoren waarop we geen directe controle over hebben." daarnaast bestaat er nog een grote mate van vrijheid om te beslissen.
    Even verder op staat er:
    (1)Ik (Blackmore) ben gewend aan het idee dat beslissingen zichzelf nemen. (2) Blackmore vraagt zich bij het bestuderen van een menukaart in een restaurant niet af wat ze wil, ze is benieuwd naar wat haar brein zal kiezen.
    Zin 1 is foutief. Beslissingen (keuzes maken) gebeuren niet van zelf. zin 2 is ook foutief. Je brein kiest niet, Je kiest zelf bewust met je hersenen.
  4. Karel Soudijn en de vrije wil
    In dit artikel staat:
    (1) Vrije wil staat voor het vermogen beslissingen te nemen zonder dat die op enige manier worden bepaald door factoren waar je geen greep op hebt. (2) Vrije wil onttrekt zich dus aan wetmatigheden. (3) Het gevolg is dat het begrip van de vrije wil zich bevindt buiten het terrein van de wetenschap. (4) Want de wetenschap gaat ervan uit dat alles door wetmatigheid wordt bepaalt.(5)Als psychologen hun wetenschap serieus willen nemen, enz dan moeten zij de vrije wil ontkennen.
    Het probleem met zin 1 is dat dit een heel enge definitie is. Vrije wil staat voor het vermogen om keuzes en beslissingen te nemen, maar dat wil niet zeggen dat als er plotseling een keuze weg valt dat er geen sprake meer is van een vrije wil, want dan blijven er nog andere over. Je moet ook heel erg op passen bij deze redenering. Als een astronoom naar de sterren wil kijken en het is heldere lucht dan kan hij kiezen met zijn vrije wil. Veronderstel dat er ineens wolken verschijnen en hij kan geen sterren meer zien, heeft hij dan ineens geen vrije wil meer ? Zin 2 klopt: "Vrije wil heeft niets met wetmatigheden te maken" maar wat heeft dat te maken met zin 1 ? Niets.
    Zin 3 klopt, behalve het woordje gevolg. De vrije wil bevindt zich buiten het terrein van de natuurkundige wetenschap. Zin 4 is gewoon niet waar. De wetenschap gaat er helemaal niet van uit dat alles door wetmatigheid wordt bepaalt. Wat de wetenschap doet is kijken in hoeverre "alles" door (wiskundige) wetten te beschrijven is. In feite is dit maar een klein beetje. De conclusie van zin 5 slaat volgens mij nergens op
  5. The Illusion of Conscious Will By Daniel M. Wegner
    als deze link niet lukt ga naar Google Book Search en zoek op: "The Illusion of Conscious Will By Daniel M. Wegner"
    Op pagina 3 van dit boek staat:
    (1) Het is gebruikelijk om "Bewuste wil" op twee manieren te definieren. (2) Als iets dat we ervaren als we een aktie uitvoeren - voelen of we ze willen of niet, en dit gevoel van vrijwilligheid dat we iets doen met een doel is een indicatie van "Bewuste wil" (3) Het is ook gebruikelijk om over "Bewuste wil" te spreken als een kracht van het verstand, een naam voor de terloopse link tussen ons verstand en onze acties. (4) Men zou moeten aannemen dat de ervaring van het bewust willen van een aktie en de oorzaak van van deze aktie door iemands bewust verstand het zelfde zijn. (5) Het blijkt echter dat dit twee geheel te onderscheiden dingen zijn en de neiging om deze twee met elkaar te verwarren is de oorzaak dat "Bewuste wil" een illusie is en daarover gaat dit boek.
    Zin 5 is de belangrijkste zin, de conclusie, daarin staat namelijk dat "Bewuste wil" een illusie is, maar de manier waarop de schrijver tot die conclusie komt lijkt mij foutief. Hoe kun je nu uitgaande van twee definieties van het zelfde begrip (die staan in de zinnen 2 en 3) enerzijds zeggen dat die definities hetzelfde zijn (zin 4) en anderszijds zeggen dat ze dat niet zijn (zin 5) en dan concluderen dat het hele begrip een illusie is. Dat lijkt mij foutief. Waarom zoekt de schrijver niet naar een definitie van "Bewuste wil" die waar is ? Of waarom zegt de schrijver niet meteen dat ieder van de definities een illusie is ?
  6. "Do we have a free will" door Keith Mayes
    Dit is goed document, geschreven is duidelijke taal. Keith Mayes schrijft:
    Ik denk dat we de vrijheid hebben om akties te ondernemen. Ik denk niet dat het mogelijk is dat we allemaal zo iets als een voorgeprogrammeerde baan volgen, vastgelegt sinds het moment van de bigbang. Is het mogelijk om uitgaande van die beginvoorwaarden te voorspellen, dat ik van avond na de Burger King zou gaan, een gevlambeerde gegrilde wopper bestel en dan naar de bioscope zou gaan om naar Tomb Raider te kijken ? Ik denk van niet. Echter we kunnen niet zeker zijn
    Het voelt ongemakkelijk dat ik dit niet kan bewijzen. Je zou denken dat het iets eenvoudig om te bewijzen, maar hoe ?
    Het probleem is dat kun je niet. Je kunt niet bewijzen dat je een "Vrije wil" hebt, nog dat je die niet hebt. Je kunt ook niet bewijzen dat "Vrije wil" een illusie is. In feite kun je geen enkele wet bewijzen. Wat je kunt is aantonen dat de wetten van Newton de best mogelijke wet is (en nog beter de algemene relativiteits theorie) om de banen van de planeten te beschrijven. Je kunt ook het determinisme niet bewijzen, nog de Big Bang. Wetten zijn beschrijvingen van de fysusche werkelijkheid. In het algemeen wordt de werkelijkheid beschreven door modellen en eenvoudige modellen noemen we wetten. Als je in de literatuur kijkt dan zul je zien dat veel van de wiskundige modellen zeer complex zijn en dat we iedere dag meer en betere modellen vinden. Je kunt iets bewijzen volledig binnen de wiskundige omgeving. Je kunt wiskundig bewijzen wat de kortste afstand is tussen twee lijnen. Je kunt zo een methode, tesamen met de wetten van Newton gebruiken om de dichtste afstand tussen twee planeten te vinden. Als dat resultaat klopt met de waarnemingen dan heb je aangetoont dat de wetten van Newton een goed en krachtig hulpmiddel zijn om de werkelijkheid te beschrijven. Dat is alles.
  7. Blog van figaro28 met 3 artikelen over vrije wil
    De drie artikelen zijn:
    1. Verwarring rond de vrije wil Ergens in deze discussie zegt figaro28:
      Dat de mens de mogelijkheid heeft om zelfstandig beslissingen te nemen wordt hier geponeerd als stelling zonder enige onderbouwing, en daar gaat nu juist het vraagstuk van de vrije wil om.
    2. Twee soorten vrije wil
    3. Natuurkundig kader In reactie 2 zegt figaro28:
      De stelling dat ieder mens een vrije wil heeft, met als voorbeeld het kiezen van een getal, is in mijn ogen een mening zonder onderbouwing. De vervolgzinnen zijn geen argumenten: “In beide gevallen ben je volkomen vrij om iets te kiezen” vertelt mij niet wat mij vrij maakt. En “Dat deel van je hersenen dat deze keuze bepaalt, bevat ondere andere je “vrije wil”.” vertelt mij niet waarom deze “vrije wil” vrij is.
      Het is jammer dat figaro28 iedere keer de woorden gebruikt "zonder onderbouwing" alsof hij wel goed onderbouwt en duidelijk maakt dat het tegendeel wel waar is.
      In reactie 4 zegt figaro28:
      Ik zou weliswaar het gevoel hebben het getal te kiezen uit vrije wil, maar ik denk dat dit gevoel berust op een illusie, omdat ik denk dat mijn keuze volledig wordt bepaald door factoren waar ik geen invloed op heb.
      Natuurlijk kun je dat denken, maar als ik figaro28 dan vraag: Welke zijn deze factoren ? Dan krijg ik geen antwoord.

      In reactie 4 zegt figaro28:

      Telkens weer ontbreekt de onderbouwing.
      en
      Ik begrijp ook niet waarom u ineens van mij een voorbeeld van vrije wil verwacht, terwijl ik meerdere malen heb laten doorschemeren dat de vrije wil naar mijn idee een illusie is.
      Ik neem graag aan dat iets wel eens een illusie kan zijn. Maar dan moet dat iets wel duidelijk zijn. Helaas geeft figaro28 (met vele anderen) geen duidelijke definitie wat "Vrije wil" is en dan kun je volgens mij ook helemaal niet duidelijk maken dat het een illusie is, nog het omgekeerde.
  8. ON THE FREE-WILL POSTULATE IN QUANTUM MECHANICS door Gerard ’t Hooft

Persoonlijke Overpeinzingen

De vrije wil is een krachtig en rijk begrip en geeft aan dat we zelf, zelfstandig kunnen kiezen. Natuurlijk zijn er beperkingen en kunnen we niet alles kiezen, maar dat is geen reden dat we geen vrije wil hebben. Als ik vraag kies een getal van 1 tot 10 dan kun je alle getallen groter dan 10 niet kiezen. Dat feit heeft geen invloed op mijn vrije wil.
Van de andere kant je kunt iemands gedrag en vrije wil ook beinvloeden door dwang en of door regels aftekondigen en straf opteleggen als je die regels overschreid. De gevolgen kunnen blijvend zijn nadat deze regels weer zijn ingetrokken en dat maakt een studie van je gedrag en je vrije wil zo belangrijk.

Je kunt iemands vrije wil beinvloeden. Door te zeggen dat je alles kunt en dat het gemakkelijk is, vergroot je het aantal keuze mogelijkheden. Door te zeggen dat het heel moeilijk en gevaarlijk is verklein je de keuze mogelijkheden.

Wat mij opvalt is dat het zo moeilijk is een duidelijke definitie van vrije wil te vinden. Als je dan meteen zegt dat een vrije wil een illusie is dan maak je je het ook moeilijk, want hoe kun je iets duidelijk beschrijven dat niet waar is. We weten allemaal dat een volkomen vrije wereld waarin iedereen kan doen en laten wat hij wil een illusie is, want er moeten regels zijn. De taken moeten verdeeld worden. Het verkeer van rechts heeft nu eenmaal voorrang. Dat wil niet zeggen dat we plotseling geen vrije wil meer hebben. Dat zou te ver gaan.

In de discussie over Determinism and Deterministisch leg ik uit dat ik al met het onderwerp "vrije wil" bezig was toen ik pas ongeveer 10 jaar oud was. Natuurlijk was er een rede (oorzaak) waarom ik over dit onderwerp nadacht. De reden waren mensen in mijn omgeving die over dit onderwerp discusieerden en de algemeen aanvaarde mening was dat de wereld deterministisch is en dat we geen "Vrije wil" hebben. Ik luisterde en ik dacht na.
Er zijn meerdere mogelijkheden wat er gebeurd:

Ik gebuikte mijn "Vrije wil" en ik koos het laatste als mijn mening.

Ik leef in een vrij land waar ik mijn "Vrije wil" in volle vrijheid kan gebruiken. Ik hoop dat bij U dezelfde situatie heerst.


Reacties

Geen

E-mail:nicvroom@pandora.be.


Gemaakt: 1 Augustus 2008
Aangepast: 12 Juni 2009

Terug naar mijn start pagina: Inhoud van dit document