Excel Program: Pensioen-geneneratie.XLS

Excel program: Pensioen-generatie.xls Beschrijving en Bediening

Inleiding and Doel

Dit laatste programma beschrijft een nieuw pensioenstel dat uitgaat van het begrip geboortejaarrekening.
Voor de meer details ga naar: pensioen-geboortejaar.xls

Beschrijving en Bediening: "Blad1"

"Blad1" bestaat uit twee stukken:

Het bovenste stuk, de bovenste drie lijnen, bevat hoofdzakelijk de invoer gegevens.
Het onderste stuk bevat de resultaten.
De resultaten bestaan ook uit drie stukken.
- De resultaten vanaf 1900 tot 2000
- De resultaten vanaf 2000 tot 2100
- De resultaten vanaf 2100 tot ongeveer 2200. Dit is het jaar dat de laatste in dit stelsel is overleden
Deze resultaten kun je ook opdelen van links naar rechts in drie stukken.
- De meest linkse 5 kolommen gaat over de bevolkings opbouw, specifiek het aantal deelnemers van de geboortejaren 1900, 2000 en 2100
- De middelste 7 kolommen gaat over de inkomsten en uitgaven van het pensioenfonds. De belangrijkste is kolom 12 die aangeeft het totale opgespaarde kapitaal. Als dit negatief is dan heb je een probleem.
- De meeest rechtse 3 kolommen gaat over het verloop van het kapitaal van de deelnemers met de geboortejaren 1900, 2000 en 2100.

Als je het programma wil uitvoeren dan kies je de knop Reken

"Blad1" maakt gebruik van 9 ingang parameters: "spreiding", "geboortejaar", "gemiddelde lt", "pensioen lt", "loon", "l index %", "m rente %", "bijdrage %" en "target %", "strategie" en "c rente in %"
Ieder van deze parameters (in het geel) kan de gebruiker varieren

geboortejaar 1900 2000 2100 loon 1000 bijdrage % 5,0 cnt 0

spreiding gem leeftijd 60 60 60 l index % 0 target % 70,0

70 pensioen lt 60 60 60 m rente % 2,0 totaal 1900 2000 2100

jaar geboorten aantal aantal aantal deelnemers loon bijdrage inkomsten uitgaven rente pot kapitaal kapitaal kapitaal

De ingangs parameter spreiding geeft aan de spreiding in het aantal geboortes. Het maximum aantal geboortes is 100 en dat valt in het jaar 2000.
De ingangs parameter geboortejaar zijn eigenlijk 3 parameters. De eerste geeft aan het startjaar van het pensioenfonds. De derde geeft aan het geboortejaar van de laatste groep deelnemers. De tweede slaat op het gemiddelde.
De ingangs parameter gem leeftijd zijn eigenlijk ook 3 parameters. De eerste geeft aan de gemiddelde leeftijd van de deelnemers die geboren zijn in 1900. De derde slaat op het jaar 2100. De tweede wordt berekend aan de hand van het tweede geboortejaar.
De ingangs parameter pensioen leeftijd zijn eigenlijk ook 3 parameters. De eerste geeft aan de pensioen leeftijd van de deelnemers die geboren zijn in 1900. De derde slaat op het jaar 2100. De tweede wordt berekend aan de hand van het tweede geboortejaar.
De ingangs parameter loon geeft aan het loon in het begin. Dit is het jaar 1900.
De ingangs parameter l index % geeft aan de loon index in procenten. Deze parameter geeft aan de groei van het loon.
De ingangs parameter m rente % geeft aan de markt rente in procenten. Dit is de rente waarmee uw opgespaard kapitaal jaarlijks mee toeneemt.
De ingangs parameter bijdrage % geeft aan de jaarlijkse bijdrage in het pensioenfonds in procenten van het loon.
De ingangs parameter target % geeft aan de doelstelling het pensioenfonds, hoeveel procent van het loon het fonds jaarlijks uitbetaald.

De resultaten van het programma staat in vijtien kolommen:

1900 2000 2100 totaal 1900 2000 2100

jaar geboorten aantal aantal aantal deelnemers loon bijdrage inkomsten uitgaven rente pot kapitaal kapitaal kapitaal

2174 1 1 1000 50 2203830 3564960 13611132 -88 15

1900 36 36 36

1925 56 35 1184 1000 50 1734 1734 1734

1960 85 18 3434 1000 50 1375107 12600 369646 1732153 66981

1974 93 1 4171 1000 50 2576499 1052800 970503 2494202 15
2000 100 100 5157 1000 50 5441714 4478600 2516861 3479976

2025 94 98 5597 1000 50 8820148 9048200 4451633 4223581 4856

2060 69 50 5135 1000 50 13893472 16970800 7554974 4477646 186062

2076 55 1 4571 1000 50 16058227 20762000 8959975 4256202 1465

2100 36 36 3505 1000 50 18845553 26128900 10860519 3577172

2125 35 1685 1000 50 21015014 30814700 12424790 2625104 1734

2160 18 133 1000 50 22038380 35273000 13583331 348711 66981

2174 1 1 1000 50 2203830 3564960 13611132 -88 15

De kolom "jaar" geeft aan het geboortejaar van de deelnemers. De eerste rij en de onderste rij zijn hetzelfde.
De kolom "geboorten" geeft aan het aantal geboortes in het jaar. Zoals je kunt zien ligt het maximum in het jaar 2000.
De kolom "1900" en "aantal". geeft aan de leeftijdopbouw van de deelnemers met het geboortejaar 1900.
De kolommen "2000","2100" en "aantal" gaan over de jaren 2000 en 2100.
De kolom "deelnemers" slaat op het potentieel totaal aantal deelnemers in het pensioen fonds. Dit is niet het echte aantal deelnemers want sommige zijn nog jonger dan 25.
De kolom "loon" geeft aan het salaris dat de deelnemer ontvangt. Het salaris is afhankelijk van de parameter l index %. (loon index)
De kolom "bijdrage" staat de bijdrage in het pensioen fonds per deelnemer. Dit is een percentage van het loon en kun je varieren via de parameter bijdrage %
De kolom "inkomsten" geeft het totaal van inkomsten van alle deelnemers.
De kolom "uitgaven" geeft het totaal van inkomsten van alle deelnemers.
De kolom "rente" geeft het totaal van de ontvangen rentes op het kapitaal. De toename per jaar is een percentage van het totale kapitaal en kun je varieren via de parameter m rente % (markt rente)
De kolom "totaal" en "pot" geeft aan het totale kapitaal van alle deelnemers.
De kolom "1900" en "kapitaal" geeft aan de kapitaal op bouw van de deelnemrs die geboren zijn in 1900.
De kolommen "2000","2100" en "kapitaal" gaan over de jaren 2000 en 2100.

Blad1, Blad2, Blad3 en Blad4

De bedoeling van Blad1, Blad2 en Blad3 is om verschillende pensioen strategien uit te leggen.

"Blad1" is het meest simpele voorbeeld. De gemiddelde leeftijd is constant (60 jaar) en de pensioen leeftijd is constant (ook 60 jaar).
De loon index is 0% , de markt rente is 2% en de bijdrage is 5%. Als je deze waardes kiest en je kiest Reken dan is het resultaat dat in het jaar 2174, als alle deelnemers overleden zijn, de pot is "precies" nul is.
- Verander de marktrente van 2% naar nul en kies Reken.
  Let nu op wat er gebeurd met de variabele "cnt". Deze veranderd in 1910, 1920, 1930 ... tot 2170 en springt dan naar nul.
  In het vakje onder "totaal" en "pot" in de rij "2174" staat nu het getal -13611220. Dwz het pensioenfonds is failliet. Als je naar beneden gaat dan zie je dat dit gebeurde in het jaar 2022.
- Verander de marktrente van 2% naar 3% en kies Reken.
  In het vakje onder "totaal" en "pot" in de rij "2174" staat nu het getal 68597748. Dwz Bij het einde van het pensioenfonds zit er nog veel geld in de kas
- Verander de markrente terug van 0% naar 2% en kies Reken. Je krijgt de oude situatie terug.
De verklaring is vrij simpel: Bij een bijdrage van 5% en een markrente van 2% is het systeem blijkbaar in evenwicht. Is bijdrage het zelfde en de markrente echter lager dan leidt het fonds verlies. In het omgekeerde geval maakt het fonds winst.
Het probleem waar het eigenlijk omdraait is wat is de bijdrage als de markrente lager is om in evenwicht te zijn.
Het verschil tussen "Blad1" en "Blad2" zit hem in de gemiddelde leeftijd
In "Blad1" is de gemiddelde leeftijd in 2100 60 jaar en in "Blad2" 80 jaar. De mensen worden dus veel ouder. De bijdrage is nu 9,3% (was 5%) om te zorgen dat de pot precies nul is.
De gemiddelde leeftijd in het jaar 2000 is 70 jaar en die wordt automatisch berekend.
Het verschil tussen "Blad1" en "Blad3" zit hem in de pensioenleeftijd.
In "Blad1" is de pensioen leeftijd 60 jaar en in "Blad3" 70 jaar. De bijdrage is nu 3.0% (was 5%) om te zorgen dat de pot precies nul is.
De pensioen leeftijd in het jaar 2000 is 65 jaar en die wordt berekend.
Het verschil tussen "Blad1" en "Blad4" zit hem in de loon index.
In "Blad1" is de loon index 0% en in "Blad4" 1%. De bijdrage is nu 6,3% (was 5%) om te zorgen dat de pot precies nul is.

Wat meer in detail

Als je "Blad1" selecteerd en je kijkt specifiek naar de 3 meest rechtse kolommen "kapitaal 1900", "kapitaal 2000" en "kapitaal 2100" dan zie je in kolom "kapitaal 1900":
- dat er kapitaals opbouw plaatsvind van af 1925.
- dat het maximum bereikt wordt in 1965 en daarna begint aftenemen
- en dat 1974 het kapitaal dat deze leeftijd groep specifiek heeft opgebouwd nagenoeg nul is.
Het zelfde geld in de kolom 2000 van af het jaar 2025 tot het jaar 2074 en in de kolom 2100 van af het jaar 2125 tot het jaar 2174.
M.a.w iedere generatie zorgt ongeveer voor zich zelf; er is geen soldirateit tussen de generaties.
Als je "Blad4" selecteerd (met alleen een hogere loon index) geeft het zelfde beeld.
M.a.w ook hier geen solidariteit tussen de generaties.
Als je "Blad2" selecteerd en je kijkt specifiek naar de 3 meest rechtse kolommen "kapitaal 1900", "kapitaal 2000" en "kapitaal 2100" dan krijg je een geheel ander beeld:
- Als je naar kolom 1900 kijkt dan begint de opbouw in 1925 maar in 1974 is kapitaal dat deze leeftijd groep specifiek heeft opgebouwd niet nul. De oorzaak is dat hun bijdrage hoger is vergeleken met "blad1" maar hun pensioen het zelfde is. Zij bouwen op voor de volgende generaties.
- Als je naar kolom 2000 kijkt dan begint de kapitaal opbouw vanaf het jaar 2025, het maximum ligt bij 2060 en dan neemt het af tot het jaar 2074. In feite wordt het kapitaal negatief. Dit komt omdat zij profiteren van de opgebouwde kapitalen in het verleden.
- De kolom 2100 geeft ongeveer het zelfde beeld als kolom 2000. Ook deze leeftijds categorie profiteerd van de opgebouwde kapitalen in het verleden.
M.a.w. in dit voorbeeld is er wel sprake tussen solidariteit tussen de generaties. De oplossing ligt om de bijdrage in de loop der jaren langzaam te verhogen beginnende bij 5% tot een bedrag dat zeker hoger ligt dan 9,3%.
Als je "Blad3" selecteerd en je kijkt specifiek naar de 3 meest rechtse kolommen en je vergelijkt deze met "Blad2" dan krijg je een omgekeerd beeld omdat de gemiddelde bijdrage lager is dan 5%.
- Als je naar kolom 1900 kijkt dan zie ja dat in 1974 het kapitaal negatief is. Hun pensioen is te hoog vergeleken met wat ze bijdragen m.a.w zij profiteren van de toekomstige generaties die ouder worden.
- Dit blijkt als je naar kolom 2000 kijkt, waarbij het opgebouwde kapitaal in 2074 duidelijk positief is.
- Het zelfde beeld ook in kolom 2100 kijkt, waarbij het opgebouwde kapitaal in 2174 ook weer duidelijk positief is.
De oplossing ligt om de bijdrage in de loop der jaren langzaam te verlagen beginnende bij 5% tot een bedrag dat duidelijk lager ligt dan 3%.

Het probleem hier is dat je beslissingen moet nemen waarvan de oorzaken en gevolgen zich uitstrekken over vele jaren en dat is uiterst moeilijk. Dat is het grote probleem van het huidige pensioen stelsel.

De strategie "optimisation"

De bedoeling van de strategie "optimisation" is er voor te zorgen dat aan de eind van de rit, als alle deelnemers overleden zijn de pot nul is.
Er bestaan drie verschillende strategien:

Via de parameter "bijdrage %". Om deze strategie te kiezen dan doe je dat via de knop: Optimize bijdrage . Deze strategie is ook gekozen om de bijdrage te berekenen voor de voorbeeldeb van Blad1, Blad2, Blad3 en Blad4.
Via de parameter "target". Om deze strategie te kiezen dan doe je dat via de knop: Optimize target. Als je deze strategie kiest dan wordt de doelstelling van het fonds berekend. Dit is het percentage van het loon dat het fonds jaarlijks uitbetaald.
Via de parameter "M rente %". Om deze "strategie" te kiezen dan doe je dat via de knop: Optimize m rente. Deze "strategie" is vooral van theoretische waarde. Je kunt de markrente niet direct beinvloeden.

Commentaar

De voorbeelden van Blad1, Blad2, Blad3 en Blad4 zijn zeer kunstmatig. Ze zijn bedoelt om een inzicht te krijgen in de complexiteit van het huidige pensioenstelsel. De werkelijkheid is heel anders. De pensioen leeftijd is bekend, maar je weet niet hoe de leeftijd opbouw is. Daarnaast is bijvoorbeeld ook de markrente een grote onbekende. Het gevolg is dat het uiterst moeilijk is om de juiste bijdrage te bepalen waarbij je aan een bepaalde garantie wilt voldoen.

Zie ook het commentaar bij artikellen: (12), (19), (20), (21) en (23) (vooral de drie laatste)

Feedback

Geen

E-mail:nicvroom@pandora.be.

Gemaakt: 23 September 2010

Terug naar: Economie, Banken, Pensioenen en de Crisis 9 Vragen
Terug naar de start pagina: Inhoud van dit Document

	geboortejaar	1900	2000	2100	loon	1000	bijdrage %	5,0	cnt	0
spreiding	gem leeftijd	60	60	60	l index %	0	target %	70,0
70	pensioen lt	60	60	60	m rente %	2,0					totaal	1900	2000	2100
jaar	geboorten	aantal	aantal	aantal	deelnemers	loon	bijdrage	inkomsten	uitgaven	rente	pot	kapitaal	kapitaal	kapitaal